Diễn văn của luật sư Georges Graham Vest tại một phiên
tòa xử vụ kiện người hàng xóm làm chết con chó của
thân chủ, được phóng viên William Saller của The New
York Times bình chọn là hay nhất trong tất cả các bài
diễn văn, lời tựa trên thế giới trong khoảng 100 năm
qua.
Thưa quý ngài hội thẩm
Người bạn tốt nhất mà con người có được trên thế giới này có thể
một ngày nào đó hoá ra kẻ thù quay lại chống lại ta. Con cái mà ta
nuôi dưỡng với tình yêu thương hết mực rồi có thể là một lũ vô ơn.
Những người gần gũi thân thiết ta nhất, những người ta gửi gắm
hạnh phúc và danh dự có thể trở thành kẻ phản bội, phụ bạc lòng tin
cậy và sự trung thành. Tiền bạc mà con người có được, rồi sẽ mất
đi. Nó mất đi đúng vào lúc ta cần đến nó nhất. Tiếng tăm của con
người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc bởi một hành động một
giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành đạt có thể sẽ là
những kẻ đầu tiên ném đá vào ta khi ta sa cơ lỡ vận. Duy có một
người bạn hoàn toàn không vụ lợi mà con người có được trong thế
giới ích kỷ này, người bạn không bao giờ bỏ ta đi, không bao giờ tỏ
ra vô ơn hay tráo trở, đó là con chó của ta.
Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta trong phú quý cũng như trong lúc
bần hàn, khi khoẻ mạnh cũng như lúc ốm đau. Nó ngủ yên trên nền
đất lạnh, dù đông cắt da cắt thịt hay bão tuyết lấp vùi, miễn sao
được cận kề bên chủ là được. Nó hôn bàn tay ta dù khi ta không
còn thức ăn gì cho nó. Nó liếm vết thương của ta và những trầy
xước mà ta hứng chịu khi ta va chạm với cuộc đời tàn bạo này. Nó
canh giấc ngủ của ta như thể ta là một ông hoàng dù ta có là một
gã ăn mày. Dù khi ta đã tán gia bại sản, thân bại danh liệt thì vẫn
còn con chó trung thành với tình yêu nó dành cho ta như thái dương
trên bầu trời. Nếu chẳng may số phận đá ta ra rìa xã hội, không
bạn bè, vô gia cư thì con chó trung thành chỉ xin ta một ân huệ là
cho nó được đồng hành, cho nó làm kẻ bảo vệ ta trước hiểm nguy,
giúp ta chống lại kẻ thù. Và một khi trò đời hạ màn, thần chết rước
linh hồn ta đi để lại thân xác ta trong lòng đất lạnh, thì khi ấy khi
tất cả thân bằng quyến thuộc đã phủi tay sau nắm đất cuối cùng và
quay đi để sống tiếp cuộc đời của họ. Thì khi ấy còn bên nấm mồ
ta con chó cao thượng của ta nằm gục mõm giữa hai chân trước, đôi
mắt ướt buồn vẫn mở ra cảnh giác, trung thành và chân thực ngay
cả khi ta đã mất rồi .